Rozporządzenie metanowe – nowy etap dla branży energetycznej

Rozmowa z Barbarą Flisowską-Wiercik, Szefową Działu Analityki w Techem.

Redakcja:
Rozporządzenie (UE) 2024/1787 w sprawie redukcji emisji metanu obowiązuje już od sierpnia 2024 r., jednak temat ten dopiero teraz zyskuje na znaczeniu. Dlaczego?

Barbara Flisowska-Wiercik:
Zgadza się – choć rozporządzenie weszło w życie już rok temu, to dopiero teraz, w drugiej połowie 2025 roku, wchodzimy w fazę realnego egzekwowania jego zapisów. Sierpień 2025 to termin graniczny, do którego wszystkie kraje członkowskie Unii Europejskiej, w tym Polska, zobowiązane są do wdrożenia krajowych przepisów wykonawczych oraz ustanowienia systemu sankcji. To kończy okres przygotowawczy, a przechodzi w fazę obowiązków, za których niewypełnienie grozić będą już konkretne konsekwencje.

Redakcja:
Jakie konkretne obowiązki wynikają z tego rozporządzenia dla firm z sektora energetycznego?

Barbara Flisowska-Wiercik:
Rozporządzenie nakłada szereg wymogów, które mają istotny wpływ na codzienną działalność firm. Przede wszystkim przedsiębiorstwa są zobowiązane do prowadzenia regularnych pomiarów emisji metanu, z uwzględnieniem zarówno bezpośrednich źródeł emisji, jak i emisji rozproszonych. Kluczowe jest także wdrożenie programu LDAR – czyli systematycznej detekcji i naprawy wycieków. Inspekcje muszą być przeprowadzane z określoną częstotliwością, w zależności od rodzaju instalacji.

W przypadku wykrycia wycieku, rozporządzenie zobowiązuje operatora do szybkiej reakcji i jego naprawy. Kolejnym obowiązkiem jest coroczne raportowanie danych dotyczących emisji – nie tylko ilościowych, ale również dotyczących źródeł emisji i podjętych działań ograniczających.

Redakcja:
A co z kontrolą rzetelności takich raportów?

Barbara Flisowska-Wiercik:
Tutaj pojawia się bardzo ważny aspekt – każdy raport musi zostać niezależnie zweryfikowany przez zewnętrzną jednostkę. Taki weryfikator nie może być w żaden sposób powiązany z firmą raportującą ani z jej wykonawcami. Chodzi o zapewnienie pełnej przejrzystości i wiarygodności danych. Co więcej, raporty są przekazywane do krajowego organu nadzoru – w Polsce jest to Prezes Wyższego Urzędu Górniczego – a następnie trafiają do Komisji Europejskiej i są publikowane w ogólnodostępnej bazie danych UE.

Redakcja:
Jakie technologie są wymagane lub zalecane w kontekście rozporządzenia?

Barbara Flisowska-Wiercik:
Rozporządzenie metanowe precyzuje, jakie technologie mogą być stosowane do detekcji i pomiaru emisji. Zdecydowanie rekomendowane są kamery OGI (Optical Gas Imaging), które umożliwiają obrazowanie wycieków gazu w czasie rzeczywistym, a także analizatory wykorzystujące technologię FID/PID – przeznaczone do pomiaru stężenia lotnych związków organicznych, w tym metanu.

W BP Techem oferujemy dwa rozwiązania, które w pełni odpowiadają wymaganiom stawianym przez rozporządzenie: kamerę EyeCGas Multi OGI oraz analizator TVA2020. Oba urządzenia posiadają certyfikację ATEX i mogą być stosowane w środowiskach zagrożonych wybuchem. Ich przewagą jest mobilność, wysoka precyzja pomiaru i zgodność z procedurami wymaganymi w ramach LDAR.

Redakcja:
Czy polskie firmy są już gotowe na te zmiany?

Barbara Flisowska-Wiercik:
Z naszych obserwacji wynika, że wiele firm dopiero teraz zaczyna poważnie interesować się tematem. Jest to zrozumiałe – rozporządzenie nie wprowadziło od razu systemu kar, więc niektórzy potraktowali pierwszy rok jako czas oczekiwania. Teraz jednak nadchodzi moment, w którym każdy przedsiębiorca musi zadać sobie pytanie: czy moje instalacje są gotowe na kontrolę? Czy mam sprzęt, procedury i przeszkolony personel?

Redakcja:
Jakie konsekwencje grożą za nieprzestrzeganie przepisów?

Barbara Flisowska-Wiercik:
Szczegółowy katalog kar zostanie określony w przepisach krajowych, jednak zgodnie z rozporządzeniem unijnym mają być one skuteczne i odstraszające. Mówi się o karach finansowych sięgających nawet 20% rocznego obrotu firmy. Ponadto możliwe jest wstrzymanie działalności instalacji, które systematycznie naruszają przepisy. To sygnał, że Komisja Europejska traktuje temat emisji metanu bardzo poważnie i będzie egzekwować przestrzeganie przepisów z całą stanowczością.

Redakcja:
Czy w tym wszystkim można dostrzec także szanse dla firm?

Barbara Flisowska-Wiercik:
Zdecydowanie tak. Po pierwsze – firmy, które wdrożą systemy LDAR i zainwestują w odpowiednie technologie, będą miały pełną kontrolę nad swoimi emisjami. To oznacza nie tylko zgodność z prawem, ale też możliwość optymalizacji procesów, mniejsze straty surowca i lepszy wizerunek. Po drugie – na rynku dostępne są fundusze wspierające transformację energetyczną, np. Fundusz Sprawiedliwej Transformacji. Spełnianie unijnych wymogów często jest warunkiem koniecznym do pozyskania takich środków.

Redakcja:
Jakie działania warto podjąć już teraz?

Barbara Flisowska-Wiercik:
W pierwszej kolejności warto przeprowadzić audyt obecnego stanu – ocenić, czy posiadane urządzenia i procedury są zgodne z wymogami rozporządzenia. Następnie należy zaplanować cykliczne kontrole LDAR, przeszkolić personel i przygotować się do rocznego raportowania. Współpraca z firmami specjalizującymi się w detekcji metanu może znacznie ułatwić ten proces.

Redakcja:
Dziękujemy za rozmowę i merytoryczne spojrzenie na temat.

Barbara Flisowska-Wiercik:
Również dziękuję. A zainteresowanym konkretnymi rozmazaniami pozwalającymi spełniać wymagania Rozporządzania Metanowego polecam serwis internetowy: https://techemanalityka.pl/produkty/detekcja-emisji-niezorganizowanej-lzo-ldar/ 

Kontakt ekspercki:
Barbara Flisowska-Wiercik
Szef Działu Systemów Analitycznych BP Techem
https://techemanalityka.pl/