Koszty funkcjonowania elektrowni wodnych przedmiotem obrad komisji

Zdaniem spółek posiadających elektrownie wodne, w obecnym prawie brakuje rozwiązań dających możliwości finansowania modernizacji istniejących zapór wodnych. Firmy zwróciły uwagę na problemy z regulacją partycypacji w kosztach i dostępu do środków zewnętrznych na modernizacje zapór.

Przedmiotem obradującej we wtorek sejmowej komisji nadzwyczajnej ds. działań przeciwpowodziowych i usuwania skutków powodzi z 2024 roku były problemy funkcjonowania firm, do których należą elektrownie wodne. Jak poinformował wiceminister aktywów państwowych Robert Kropiwnicki, w Polsce jest około 160 elektrowni wodnych z udziałem Skarbu Państwa. W większości są to obiekty stare i o niskiej efektywności ekonomicznej.

"Trzeba pamiętać, że te zbiorniki w dużej mierze też pełnią funkcję rekreacyjną, ważną dla lokalnych społeczności. (...) Dzisiaj sobie większość ludzi nie wyobraża, że nagle taki zbiornik jest zamknięty, czy on służy tylko gospodarce elektrycznej, energetycznej czy przeciwpowodziowej. Bo one są właściwie też wrośnięte w krajobraz społeczny, ale również i ekonomiczny, bo są tam działalności gospodarcze, często które wokół tych zbiorników funkcjonują. (...) Na pewno już nie mają nic wspólnego z produkcją energii elektrycznej" - wyjaśniał Kropiwnicki.

Zdaniem Konrada Konkola, pełnomocnika Tauron Polska Energia, obecnie prawo wodne nie reguluje w odpowiedni sposób zasad finansowania obiektów, które są trwale nierentowne.

"W obszarze Dolnego Śląska zapory były budowane 100-110 lat temu. One wielokrotnie były budowane z okresem użyteczności stuletnim, po którym naturalnie niektóre czynniki wymagały drastycznej dużej modernizacji. I proszę Państwa, głównie dzisiaj problemem takim, który pokazała ostatnia powódź jest kwestia zaangażowania i podjęcia pewnych strategicznych decyzji związanych z dalszym losem i z dalszym istnieniem tych zapór. Z pierwszym wyzwaniem, z którym będziemy się tak naprawdę mierzyli z perspektywy obecnych regulacji Prawa wodnego, które na to pytanie nam nie odpowiedzą, jest jak podchodzić do modernizacji. (...) Prawo wodne mówi, że podmioty, które czerpią korzyść z urządzeń wodnych, powinny ponosić koszty utrzymania tych urządzeń, czyli eksploatacji i remontów. Prawo nie mówi modernizacja" - powiedział Konkol.

Pełnomocnik Taurona zwrócił uwagę na przeciągające się procedury mające na celu ustalenie, kto i w jakim stopniu powinien partycypować w kosztach utrzymania zapór wodnych. Jak poinformował, do tej pory w grupie Tauron żadne postępowanie mające na celu ustalenie partycypacji nie zakończyło się uzyskaniem decyzji administracyjnej, a to wymaga od spółki, która chce wykonać konieczne prace, pokrycie kosztów inwestycji sięgających dziesiątki milionów złotych z własnych funduszy, chociaż z funkcjonowania zapory korzystają także inne podmioty.

"Zbiorniki pełnią funkcję retencyjną, przeciwpowodziową, rekreacyjną. Wielokrotnie są tam ujęcia wody, czyli przykładowo zapora w Lubachowie na Dolnym Śląsku, zapora, gdzie elektrownia ma moc wytwórczą około 1,2 MW, czyli mniej niż mały wiatrak. Natomiast jest to zbiornik, gdzie jest krytyczne ujęcie wody dla aglomeracji dzierżoniowskiej i zapewnia dostęp do wody 80 tys. ludzi" - powiedział Konkol.

Ludgarda Iłowska-Śmietana, kierownik Wydziału Inżynierii Środowiska w ENEA Nowa Energia zwróciła uwagę na problem związany z konieczną modernizacją zbiornika koronowskiego, który powstał kilka dekad temu według technologii z b. ZSRR i wymaga przebudowy w celu zapewnienia bezpieczeństwa Koronowa i Bydgoszczy.

Zdaniem Katarzyny Jędruszczak, dyrektor Departamentu Współpracy i Monitoringu Odbudowy w KPRM, w celu osiągnięcia efektów pożądanych przez spółki, konieczne będzie porozumienie trzech resortów: aktywów państwowych, infrastruktury i finansów.