Rozbudowa Naftoportu, kluczowy krok dla bezpieczeństwa energetycznego Polski

Lider energetyczny nad Bałtykiem wzmacnia swoją infrastrukturę. Gdański Naftoport rozpoczyna rozbudowę terminalu o szóste stanowisko przeładunkowe „W”. Po zakończeniu inwestycji w 2028 roku przepustowość obiektu wzrośnie do około 49 mln ton rocznie, co ma utrzymać bezpieczeństwo dostaw ropy i paliw dla Polski oraz państw regionu, a jednocześnie wspierać proces uniezależniania się od surowców z Rosji i przyspieszać transformację energetyczną kraju. 

Naftoport na granicy możliwości – dlatego trzeba go powiększyć

Naftoport to dziś jedno z najważniejszych ogniw bezpieczeństwa energetycznego Polski i Europy Środkowo-Wschodniej. Po odejściu od importu ropy z Rosji terminal w Gdańsku stał się główną bramą dla dostaw morskich do rafinerii w Gdańsku i Płocku oraz instalacji w krajach sąsiednich. 

Skala pracy obiektu pokazuje, jak bardzo potrzebna jest ta rozbudowa. W 2024 roku terminal obsłużył rekordowe 489 tankowców i przeładował łącznie ponad 40 mln ton ropy i paliw, zbliżając się do granic swoich obecnych możliwości technicznych. Bez nowego stanowiska każda awaria, zator logistyczny czy nagły wzrost popytu na paliwa zwiększałby ryzyko zakłóceń w dostawach.

Umowa zawarta między spółką Naftoport, Zarządem Morskiego Portu Gdańsk i polską firmą DORACO obejmuje budowę nowego nabrzeża, estakad rurowych, dróg dojazdowych, pełnej infrastruktury technicznej oraz systemów zabezpieczeń środowiskowych. Po zakończeniu prac terminal zyska możliwość obsługi czterech dużych zbiornikowców jednocześnie. Nowe stanowisko „W” będzie drugim w Gdańsku przystosowanym do obsługi największych tankowców świata klasy VLCC, o długości ponad 300 metrów i zanurzeniu do 15 metrów. 

Dywersyfikacja kierunków dostaw zamiast uzależnienia od jednego dostawcy

Rozbudowa Naftoportu to nie tylko większa liczba przeładunków, ale przede wszystkim większa swoboda wyboru dostawców. Odejście od rosyjskiej ropy wymusiło przebudowę całego łańcucha dostaw. Polska coraz więcej surowca sprowadza dziś z Arabii Saudyjskiej, Norwegii czy Stanów Zjednoczonych, a głównym kanałem transportu stało się morze. Bez odpowiedniej przepustowości terminali na wybrzeżu te zmiany pozostałyby na papierze. 

Dywersyfikacja polega właśnie na tym, by nie być skazanym na jednego dostawcę ani na jeden szlak przesyłu. Naftoport, w połączeniu z rurociągami lądowymi i rozbudowywanymi bazami magazynowymi, pozwala płynnie przełączać się między różnymi kierunkami importu, reagować na kryzysy na poszczególnych rynkach i wykorzystywać pojawiające się okazje cenowe. To realna, a nie deklaratywna niezależność energetyczna – oparta na infrastrukturze, która jest w stanie przyjąć i rozprowadzić surowiec z wielu stron świata. 

Uniezależnienie od Rosji jako element szerszej strategii bezpieczeństwa

Wstrzymanie importu rosyjskiej ropy drogą morską i stopniowe ograniczanie dostaw rurociągowych były decyzjami politycznymi, ale ich powodzenie zależało od infrastruktury. Gdański Naftoport stał się po 2022 roku jednym z kluczowych narzędzi, które umożliwiły odejście od rosyjskiego surowca bez ryzyka przerw w dostawach dla rafinerii i rynku krajowego. 

Nowe stanowisko „W”, z planowanym zakończeniem prac w drugim półroczu 2028 roku, ma utrzymać tę odporność systemu na dłuższą metę. Dodatkowa przepustowość na poziomie około 9 mln ton rocznie tworzy bufor na czas kryzysów geopolitycznych, napięć na Bliskim Wschodzie czy problemów na głównych szlakach morskich. W praktyce oznacza to, że Polska będzie mogła elastycznie zmieniać kierunki dostaw bez obawy, że port nie nadąży z przyjmowaniem tankowców.

To uniezależnianie się od Rosji nie dzieje się w próżni. W tym samym czasie PERN wzmacnia bazę paliw w Dębogórzu, gdzie właśnie zakończono budowę trzech nowych zbiorników o łącznej pojemności 150 tys. m³. Dzięki tej inwestycji, wartej blisko 150 mln zł, pojemność magazynowa bazy przekroczyła 500 tys. m³, czyniąc ją największym tego typu obiektem w Polsce. Rozbudowa magazynów i terminali portowych tworzy spójny system, w którym surowiec można nie tylko szybko wyładować, ale też bezpiecznie przechować i elastycznie wydać na rynek.

Naftoport w centrum transformacji: od ropy do OZE i atomu

Choć Naftoport kojarzy się przede wszystkim z ropą i paliwami, jego rozbudowa wpisuje się w szerszą transformację energetyczną Polski. Bezpieczeństwo energetyczne to dziś nie tylko stabilne dostawy surowców kopalnych, ale także zdolność do płynnego przechodzenia w kierunku zero- i niskoemisyjnych źródeł energii.

Infrastruktura naftowa pozostanie potrzebna jeszcze przez wiele lat, choćby ze względu na transport, lotnictwo, petrochemię czy część systemów ciepłowniczych. Rozbudowany Naftoport pozwala jednak, by w tym okresie przejściowym Polska korzystała z ropy pochodzącej z możliwie stabilnych i zróżnicowanych źródeł, a nie z jednego państwa, które traktuje surowce jako narzędzie nacisku politycznego. To daje czas i przestrzeń na rozwój innych technologii – energetyki jądrowej i odnawialnej.

Bałtyk staje się obszarem, gdzie te różne elementy będą się uzupełniać. W rejonie Zatoki Gdańskiej powstaje terminal FSRU do odbioru skroplonego gazu, rozwijana jest infrastruktura dla morskich farm wiatrowych, a w perspektywie kilku lat na wybrzeże zaczną trafiać komponenty pierwszej polskiej elektrowni jądrowej. Silny Naftoport wpisuje się w ten układ jako „bezpieczeństwo bazowe”: zapewnia paliwo tu i teraz, gdy udział OZE i atomu w miksie energetycznym dopiero rośnie.

OZE i bezpieczeństwo energetyczne idą w parze, nie w kontrze

Rozwój odnawialnych źródeł energii nie ogranicza potrzeby inwestowania w ropę, gaz czy magazyny paliw – raczej zmienia ich rolę. OZE, szczególnie energetyka wiatrowa na morzu i fotowoltaika, mogą w perspektywie kilkunastu lat znacząco ograniczyć zapotrzebowanie na paliwa kopalne w energetyce zawodowej. Nie zniknie jednak potrzeba zapewnienia paliw dla transportu czy przemysłu, a także utrzymania rezerw na wypadek awarii, suszy, bezwietrznych okresów czy nagłych skoków zapotrzebowania.

W takim modelu infrastruktura naftowa i gazowa staje się czymś w rodzaju polisy bezpieczeństwa: pozwala podtrzymać działanie gospodarki w momentach, gdy produkcja z OZE jest niższa, a jednocześnie sama ulega stopniowej zmianie – w kierunku bardziej elastycznych magazynów, lepszych standardów środowiskowych i integracji z nowymi technologiami, jak choćby paliwa syntetyczne czy biopaliwa nowej generacji.

Rozbudowa Naftoportu w Gdańsku dobrze pokazuje ten kierunek. Z jednej strony zapewnia Polsce silną pozycję w regionie, jeśli chodzi o import i dystrybucję ropy i paliw. Z drugiej – tworzy stabilne zaplecze dla transformacji energetycznej, w której coraz większą rolę będą odgrywać źródła odnawialne i energetyka jądrowa.

Inwestycja w infrastrukturę to inwestycja w stabilne ceny i bezpieczeństwo

Koszt rozbudowy Naftoportu szacowany jest na około 455 mln zł netto, z czego około 239 mln zł sfinansuje Naftoport, a około 216 mln zł Zarząd Morskiego Portu Gdańsk. Patrząc na tę kwotę w skali krajowego rynku paliw, to wydatek, który zwraca się przede wszystkim w postaci niższego ryzyka szoków cenowych i mniejszej podatności na szantaż surowcowy.

Dla kierowcy, przedsiębiorcy czy samorządu nie ma znaczenia, z którego tankowca i z jakiego kierunku przypłynęła ropa. Istotne jest, by paliwo było dostępne, jego cena nie podlegała gwałtownym skokom z powodu konfliktów politycznych, a dostawy były odporne na nieprzewidziane zdarzenia. Właśnie temu służą takie inwestycje jak rozbudowa Naftoportu i bazy paliw w Dębogórzu – to fundament, na którym dopiero można bezpiecznie budować miks energetyczny oparty w coraz większym stopniu na odnawialnych źródłach energii.