Ponad 250 mln zł z FEnIKS na wodę i ścieki: NFOŚiGW wesprze inwestycje w 4 aglomeracjach

NFOŚiGW podpisał 16 grudnia 2025 r. umowy na ponad 250 mln zł dofinansowania z Funduszu Spójności w ramach programu FEnIKS 2021–2027. Pieniądze trafią do spółek wodociągowo-kanalizacyjnych i samorządu w czterech lokalizacjach, gdzie inwestycje mają przyspieszyć kanalizowanie aglomeracji, podnieść jakość usług komunalnych i domknąć wymagania unijnej dyrektywy ściekowej. 

250 mln zł na wodno-ściekową infrastrukturę: cztery projekty, trzy województwa

Podpisane umowy dotyczą inwestycji w województwach małopolskim, dolnośląskim i kujawsko-pomorskim. W ostatnim naborze w działaniu FENX.01.03 złożono 63 wnioski, do drugiego etapu przeszło 49, a pozytywną ocenę otrzymało 9 projektów. Wśród nich znalazły się przedsięwzięcia realizowane przez beneficjentów z Nowego Targu, Bydgoszczy, Niepołomic i Czernicy, które właśnie otrzymały wsparcie. 

W NFOŚiGW mocno wybrzmiewa argument, że to nie są „zwykłe” inwestycje infrastrukturalne, tylko element odporności miast i gmin – również w kontekście zmian klimatu i rosnących oczekiwań co do jakości środowiska.

„Inwestycje w gospodarkę wodno-ściekową to fundament bezpieczeństwa ekologicznego i zdrowotnego mieszkańców. (…) To długofalowe inwestycje, które budują odporność miast i gmin na wyzwania rozwojowe i klimatyczne” – podkreślił Robert Gajda, zastępca prezesa zarządu NFOŚiGW. 

Nowy Targ, Czernica, Bydgoszcz, Niepołomice: modernizacje, rozbudowy i „domykanie” dyrektywy

Największe przedsięwzięcia finansowane z tej puli to modernizacje i rozbudowy oczyszczalni oraz sieci kanalizacyjnych i wodociągowych. W Nowym Targu projekt III etapu rozbudowy i modernizacji gospodarki ściekowej ma kosztować blisko 120 mln zł, przy dofinansowaniu ponad 68 mln zł, a kluczowym efektem ma być poprawa parametrów oczyszczania (w tym redukcji azotu i fosforu) oraz możliwość podłączania kolejnych mieszkańców.

W gminie Czernica – w ramach aglomeracji Wrocław – inwestycja o wartości ponad 23 mln zł (13,2 mln zł dofinansowania) obejmie budowę niemal 8 km kanalizacji sanitarnej w Chrząstawie Małej, co ma podnieść poziom skanalizowania aglomeracji. 

W Bydgoszczy modernizowana ma być oczyszczalnia Fordon – to projekt przekraczający 192 mln zł z ponad 108 mln zł wsparcia. PSE? Tu chodzi o wzrost przepustowości technologicznej i zapewnienie bezpiecznego, efektywnego oczyszczania ścieków dla aglomeracji.

Z kolei w Niepołomicach etap II rozbudowy gospodarki wodno-ściekowej (ok. 108 mln zł kosztu, ponad 61 mln zł dofinansowania) łączy modernizację oczyszczalni, rozbudowę sieci oraz wdrożenie inteligentnych systemów zarządzania, a także likwidację mniejszej oczyszczalni w Zabierzowie Bocheńskim. 

Wspólnym mianownikiem wszystkich czterech projektów jest uporządkowanie gospodarki ściekowej w tempie, które pozwoli spełniać europejskie standardy oraz realnie poprawiać jakość wód powierzchniowych i podziemnych. 

Europa: nowa dyrektywa ściekowa i rosnąca ambicja jakości wody

W tle krajowych inwestycji działa europejski „regulator”: obszar urban wastewater przeszedł właśnie istotną aktualizację. Unia przyjęła recast przepisów jako Dyrektywę (UE) 2024/3019, która zastępuje dotychczasową dyrektywę z 1991 r. i podnosi wymagania m.in. w zakresie skuteczności oczyszczania oraz – w odpowiednich przypadkach – wprowadza dodatkowe obowiązki dotyczące bardziej zaawansowanego usuwania zanieczyszczeń. 

Dla samorządów i spółek wod-kan oznacza to, że modernizacje oczyszczalni i rozbudowa sieci to coraz częściej nie tylko „nadganianie zapóźnień”, ale przygotowanie systemów na wyższy standard oczyszczania, większą kontrolę jakości i presję na efektywność – także energetyczną – w kolejnych latach.

Świat: infrastruktura wodno-ściekowa jako warunek zdrowia publicznego i odporności miast

Globalnie gospodarka wodno-ściekowa wraca do centrum debaty nie dlatego, że to temat nowy, ale dlatego, że skala potrzeb jest wciąż ogromna. WHO i UNICEF wskazują, że w 2024 r. nadal 1 na 4 osoby na świecie nie miała dostępu do bezpiecznej wody pitnej, a postęp jest nierówny geograficznie. Równolegle rośnie zainteresowanie rozwiązaniami, które pozwalają „domknąć obieg” – od poprawy skuteczności oczyszczania po ponowne wykorzystanie wody, zwłaszcza w miastach i przemyśle. Bank Światowy podkreśla, że odpowiednia polityka, regulacje i finansowanie są kluczowe, by skalować reuse tam, gdzie presja na zasoby wodne rośnie najszybciej.