Stan jakości powietrza w Polsce – sukces czy nadal wyzwanie?

Stan jakości powietrza oraz działania podejmowane w celu jego poprawy były głównym tematem konferencji Aktualny stan jakości powietrza w Polsce – sukces czy nadal wyzwanie? W dyskusji udział wzięli: minister klimatu i środowiska Michał Kurtyka, pełnomocnik Prezesa Rady Ministrów ds. Programu Czyste Powietrze Bartłomiej Orzeł oraz prezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarski Wodnej Maciej Chorowski - czytamy w komunikacie.

Zgodnie z wynikami prowadzonych przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska pomiarów poziomów substancji w powietrzu, na przestrzeni lat stan powietrza w Polsce powoli się poprawia.

- Poprawa jest zauważalna nie tylko poprzez obniżenie poziomów stężeń problemowych substancji w powietrzu, ale także poprzez zmniejszenie liczby stref, w których stwierdzane są przekroczenia norm jakości powietrza – podkreślił minister Michał Kurtyka.

Mniejszą liczbę dni z przekroczeniami poziomu dopuszczalnego dla pyłu PM10 widać m.in. w Katowicach, gdzie w 2019 r. takich dni było 75, a w 2020 r. – 43, czy w Krakowie, w którym liczba takich dni zmniejszyła z 70 w 2019 r., do 60 w 2020 r.

- Poprawa jakości powietrza jest w sercu działań resortu klimatu i środowiska. Dlatego od 2019 r. realizujemy program Czyste powietrze, którego głównym celem jest skuteczna walka ze smogiem w Polsce. Istotą programu jest udzielanie dotacji przeznaczonej na wymianę źródła ciepła oraz prace związane z termomodernizacją. W ciągu 10 lat przeznaczymy na ten cel ponad 100 mld zł – zaznaczył szef resortu klimatu i środowiska.

Jak dodał minister Kurtyka, program Czyste Powietrze jest stale usprawniany, aby jak najlepiej dopasować go do aktualnych potrzeb Polaków. Nowa wersja programu to także szansa na wzmocnienie współpracy z jednostkami samorządu terytorialnego.

Aby zaangażować gminy w działania na rzecz poprawy jakości powietrza w kraju, NFOŚiGW przeznaczył w sumie ponad 100 mln zł na dodatkowe wsparcie finansowe, które ma zachęcić je do jeszcze aktywniejszego udziału w pozyskiwaniu wnioskodawców i obsłudze programu Czyste Powietrze. Pomoc obejmuje m.in. wsparcie finansowe w wysokości do 30 tys. zł na uruchomienie i prowadzenie przez rok punktu informacyjno-konsultacyjnego programu Czyste Powietrze. To również wyższe bonusy przyznawane za pomoc w składaniu wniosków, jak i dodatkowa nagroda za najwięcej złożonych wniosków w danym roku.

- Z punktu widzenia podziału władzy w Polsce to samorządy są odpowiedzialne za jakość powietrza. Rząd jest tutaj tym podmiotem, który wspiera i tworzy ramy, ale to samorząd odpowiada za realizację tych działań - powiedział minister.

- Chcemy pomóc samorządom w realizacji ich zadań związanych z poprawą jakości powietrza. Cieszy mnie więc fakt, że dotychczas na zawarcie porozumienia z wojewódzkimi funduszami ochrony środowiska w ramach programu Czyste Powietrze zdecydowało się blisko 2 tys. gmin – powiedział.

Jak wyjaśniał podczas konferencji minister Kurtyka, samorządy zobowiązane są do tworzenia projektów programów ochrony powietrza (POP) dla stref, w których wystąpiły przekroczenia poziomów dopuszczalnych lub docelowych poszczególnych substancji. W ich kompetencjach jest także opracowywanie planów działań krótkoterminowych (PDK) w przypadku ryzyka wystąpienia przekroczeń poziomów normatywnych. Ponadto samorządy mają uprawnienia do określenia na swoim terenie rodzajów lub jakości paliw dopuszczonych do stosowania, a także sposobu realizacji i kontroli tego obowiązku.

Poza aktywnym wspieraniem samorządów w działaniach na rzecz poprawy jakości powietrza, resort klimatu i środowiska ma na 2021 r. zaplanowany szereg działań w tym zakresie. Wśród nich są: aktualizacja Krajowego Programu Ochrony Powietrza i wyznaczenie nowych celów i działań w horyzoncie roku 2040, mający na celu zwiększenie grona beneficjentów dalszy rozwój programu priorytetowego Czyste Powietrze czy opracowanie Strategii rozwoju ciepłownictwa, której celem jest realizacja postanowień zawartych w najważniejszych dokumentach krajowych i UE.

Poprawie jakości powietrza będzie też służyć rozwój elektromobilności i wykorzystania paliw alternatywnych w transporcie, które powinno stanowić alternatywę dla tradycyjnych paliw. Planowane jest również stworzenie ram prawnych dla wykorzystania wodoru w transporcie, jak i nowe programy wspierające rozwój biogazu i wodoru.