Taryfy na prąd mocno w górę, ale ceny zamrożone

Skala tegorocznej podwyżki taryf na energię elektryczną jest najwyższa w historii. Koszty jej wytwarzania dynamicznie wzrosły w wyniku sytuacji na rynku surowców energetycznych. Te nadzwyczajne wydarzenia zmusiły rządy do wprowadzenia nadzwyczajnych rozwiązań, chroniących większość odbiorców prądu przed drastycznym zwiększeniem rachunków - mówi Roman Przasnyski, analityk rynków finansowych.

- Zatwierdzone w grudniu przez Urząd Regulacji Energetyki taryfy na sprzedaż oraz dystrybucję energii oznaczają ich drastyczny wzrost. Wiąże się to ze skokiem notowań surowców energetycznych oraz ograniczeniami ich podaży, wynikającymi przede wszystkim z konsekwencji agresji Rosji na Ukrainę, czyli embarga na dostawy ropy naftowej i gazu z Rosji oraz ograniczeń eksportowych wprowadzonych przez ten kraj w odpowiedzi na sankcje. Od początku roku ceny węgla, surowca dominującego w polskiej energetyce poszły w górę o 115 proc., a w okresie od marca do września wzrost był jeszcze większy. Obecnie węgiel jest ponad trzykrotnie droższy niż dwa lata temu. Podobnie jest w przypadku gazu ziemnego, którego notowania wzrosły od początku roku o ponad 50 proc., a w skali dwóch lat o prawie 500 proc. Konsekwencje wojny w Ukrainie będą zapewne długotrwałe i powodują konieczność sprowadzania surowców z kierunków innych niż rosyjski, co wiąże się z wyższymi kosztami ich zakupu i transportu - podkreśla.

Dodaje, że w takich warunkach wzrost kosztów wytwarzania energii, a co za tym idzie jej ceny był nieuchronny, a nadzwyczajna sytuacja wymagała nadzwyczajnych działań.

- W związku z drastycznym skokiem kosztów, producenci, jak również dystrybutorzy energii wystąpili do Urzędu Regulacji Energetyki z wnioskami o podwyższenie taryf dla wyznaczonych grup odbiorców, głównie gospodarstw domowych. Obowiązkiem regulatora jest przeanalizowanie zasadności wniosków pod względem kosztów i ustalenie nowych taryf. W wyniku tego postępowania ustalono, że średnie ceny za energię dla odbiorców grupy G, czyli gospodarstw domowych, w zależności od sprzedawcy poszły w górę od 158 do ponad 173 proc., a stawki za dystrybucję w zależności od dystrybutora o około 41-48 proc. Wzrost stawek dystrybucyjnych dla wszystkich grup odbiorców wyniósł średnio 45,5 proc. - mówi ekspert.

Jego zdaniem, oest oczywiste, że tak znaczący wzrost cen energii stanowiłby ogromne obciążenie dla budżetów większości gospodarstw domowych oraz kosztów wielu firm.

- W związku z tym polski rząd, podobnie jak władze wielu innych krajów, zdecydował się na wprowadzenie tymczasowych nadzwyczajnych regulacji, zawartych w ustawie o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 r. oraz ustawie o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparcie niektórych jej odbiorców w 2023 r. W efekcie ceny energii dla gospodarstw na przyszły rok, do określonych limitów zużycia, zostały zamrożone na poziomie z 2022 r. Wyższe ceny będą obowiązywały jedynie tych odbiorców, którzy zużyją więcej energii. Takie rozwiązanie z jednej strony ma na celu zmniejszenie kosztów rekompensat dla dostawców, z drugiej zaś ma stanowić motywację dla oszczędności prądu po stronie odbiorców.

- Jest oczywiste, że przy jednoczesnym silnym podwyższeniu stawek i zamrożeniu cen dla sporej części końcowych odbiorców energii, powstałą różnicę trzeba będzie w jakiś sposób pokryć. W innym przypadku taka sytuacja obciążałaby wyniki finansowe producentów i dystrybutorów energii. Przyjęte przez rząd rozwiązania rozkładają obciążenia z tym związane między producentów i dystrybutorów, choć bez strat z ich strony najpewniej się nie obędzie. Utrzymywanie takiego stanu rzeczy na dłuższą metę będzie skutkować ograniczeniem możliwości inwestycyjnych firm oraz spowolnieniem transformacji energetycznej kraju, wymagającej ogromnych nakładów finansowych - mówi ekspert.