Polskie elektrownie jądrowe do konsultacji. Miesiąc na uwagi

Ministerstwo Przemysłu skierowało do konsultacji publicznych projekt uchwały Rady Ministrów w sprawie aktualizacji wieloletniego „Programu polskiej energetyki jądrowej" (PPEJ). Uwagi do dokumentu można zgłaszać do 25 lipca br.

Celem „Programu polskiej energetyki jądrowej” jest budowa oraz oddanie do eksploatacji dwóch elektrowni jądrowych o łącznej mocy zainstalowanej od ok. 6 do ok. 9 GWe w oparciu o sprawdzone, wielkoskalowe, wodne reaktory jądrowe generacji III(+). Od przyjęcia pierwszej wersji PPEJ w 2014 r. oraz jego aktualizacji w 2020 r. zasadnicze uzasadnienie wdrożenia energetyki jądrowej nie zmieniło się i opiera się na trzech głównych filarach: bezpieczeństwo energetyczne, klimat i środowisko, ekonomia. Należy jednak podkreślić, że wskutek istotnych zmian w otoczeniu gospodarczym oraz geopolitycznym znaczenie wszystkich tych obszarów istotnie wzrosło. 

Bezpieczeństwo energetyczne 

Wprowadzenie elektrowni jądrowych do miksu energetycznego oznaczać będzie jego wzmocnienie głównie poprzez dywersyfikację bazy paliwowej w polskiej elektroenergetyce, dywersyfikację kierunków dostaw nośników energii pierwotnej oraz zastąpienie starzejącego się parku wysokoemisyjnych bloków. Należy podkreślić, że znaczenie tego obszaru wzrosło istotnie wskutek rosyjskiej agresji na Ukrainę oraz towarzyszącego jej kryzysowi energetycznemu. Działania te mają również przełożenie na zmiany w polityce Unii Europejskiej w zakresie bezpieczeństwa energetycznego. 

Klimat i środowisko 

Jako bezemisyjne źródło energii, energetyka jądrowa to technologia umożliwiająca znaczącą redukcję emisji gazów cieplarnianych do atmosfery. Równocześnie jest jedynym bezemisyjnym źródłem dyspozycyjnym, które może zostać wdrożone w Polsce na dużą skalę. Dlatego będzie musiała odegrać istotną rolę w dekarbonizacji polskiej gospodarki, która jest konieczna w celu wypełnienia zobowiązań międzynarodowych (w tym podjętych przez Polskę, w ramach polityki klimatycznej UE). Znane przykłady uprzemysłowionych i wysokorozwiniętych państw posiadających niskoemisyjny sektor elektroenergetyczny pokazują, że istotną rolę w tych systemach odgrywają właśnie bezemisyjne źródła dyspozycyjne, takie jak energetyka jądrowa i wodna, przy czym w Polsce nie występują warunki do masowego rozwoju drugiej z wymienionych.   

Ekonomia 

Elektrownie jądrowe mogą zahamować wzrost kosztów energii dla odbiorców, a nawet je obniżyć, licząc pełny rachunek dla odbiorcy końcowego. Zmniejszają również zależność cen energii od kosztów zakupu paliw: węgla, ropy i gazu. Wynika to z faktu, że są one najtańszymi źródłami energii przy uwzględnieniu pełnego rachunku kosztów (inwestorskie, systemowe, sieciowe, środowiskowe, zdrowotne, inne zewnętrzne) oraz czynnika długiego czasu pracy po okresie amortyzacji. Dotyczy to zarówno gospodarstw domowych jak i przedsiębiorstw, a w szczególności zabezpiecza rozwój przedsiębiorstw energochłonnych (np. przemysł hutniczy, chemiczny). Jest to szczególnie istotne dla zatrzymania procesu deindustrializacji, który obserwujemy w Polsce, a w niektórych krajach europejskich przybiera on już znaczne rozmiary. Aby zatrzymać te procesy konieczna jest nie tylko realizacja inwestycji w jądrowe źródła wytwórcze, ale również zapewnienie właściwego modelu ich realizacji. Energetyka jądrowa, z uwagi na nawet ponad 80-letni okres pracy instalacji, jest też ważną inwestycją dzięki której realizowana jest solidarność międzypokoleniowa.  

Lokalizacja 

Obecnie realizowany już jest projekt budowy pierwszej elektrowni jądrowej (EJ1) w lokalizacji Lubiatowo-Kopalino w gminie Choczewo. Projekt realizowany jest przez spółkę celową Polskie Elektrownie Jądrowe sp. z o.o., której jedynym wspólnikiem jest Skarb Państwa, a prawa z jego udziałów wykonuje Pełnomocnik Rządu do spraw Strategicznej Infrastruktury Energetycznej. Jako technologię dla pierwszej elektrowni wybrano reaktory AP1000, których dostawcą jest amerykańska firma Westinghouse. Projekt zakłada budowę trzech reaktorów, a rozpoczęcie komercyjnej pracy pierwszego z nich jest planowane na 2036 r.  

W przypadku drugiej elektrowni jądrowej (EJ2) wytypowane lokalizacje są tożsame z lokalizacjami określonymi w PPEJ z 2014 r. oraz z 2020 r. Spośród nich, po przeprowadzeniu niezbędnych analiz, zostanie wybrana ostateczna lokalizacja EJ2. Szczególnie atrakcyjne są lokalizacje, w których obecnie znajdują się duże elektrownie systemowe. Lokalizacje te są korzystne także ze względów społeczno-ekonomicznych, jako inwestycje umożliwiające transformację regionów, gdzie wygaszane będą elektrownie węglowe.  

Zadania administracji 

Główne działania administracji rządowej są ujęte w 5 podstawowych zadaniach, których realizacja umożliwi osiągnięcie celu programu. Są to: rozwój zasobów ludzkich, rozwój infrastruktury, wsparcie krajowego przemysłu, wzmocnienie systemu dozoru jądrowego i technicznego oraz komunikacja i informacja społeczna.  

Zaangażowanie krajowego przemysłu  

Jednym z istotnych elementów programu PPEJ jest włączenie, w możliwie dużym stopniu, polskiego przemysłu w budowę a następnie eksploatację elektrowni jądrowych. Inwestor każdego projektu jądrowego będzie zobowiązany podjąć działania zmierzające do możliwie dużego zaangażowania polskich przedsiębiorstw, w tym przygotować plan takiego zaangażowania oraz egzekwować go na poziomie realizacji samej inwestycji. Włączenie krajowych przedsiębiorstw będzie ważną częścią składową realizacji każdego projektu. 

Bezpieczeństwo jądrowe 

Na wszystkich etapach realizacji PPEJ priorytetem jest bezpieczeństwo jądrowe. Ranga tego zagadnienia jest na tyle wysoka, że poświęcony jest temu oddzielny dokument strategiczny „Strategia i polityka w zakresie rozwoju bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej”. Oddzielny strategiczny to dokument rządowy w postaci „Krajowego planu postępowania z odpadami promieniotwórczymi i wypalonym paliwem jądrowym”.