T&E: 67 mld euro w 7 lat to za mało. Unia nie będzie konkurencyjna

Opublikowany dziś projekt budżetu nie wykorzystuje dekarbonizacji transportu do zwiększenia konkurencyjności unijnego przemysłu, twierdzi T&E. Środki na upowszechnienie czystych technologii są zbyt małe.

W nowym kluczowym programie budżetowym, Funduszu Konkurencyjności (ECF), na transformację klimatyczną i dekarbonizację przemysłu przeznaczono jedynie 67 mld euro na 7 lat - z czego 40 miliardów to nie nowe środki, ale wcześniej istniejący instrument. Potrzeby w zakresie dofinansowania samych tylko czystych technologii w transporcie wynoszą 39 mld euro  rocznie do 2030 r.

Wsparcie dla krytycznych technologii, takich jak baterie i e-paliwa dla lotnictwa i transportu morskiego, ma zasadnicze znaczenie dla zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego, konkurencyjności i strategicznej autonomii Europy. Jednak ograniczone środki w ramach Funduszu Konkurencyjności, wraz z szerokim zakresem technologii, które kwalifikują się do finansowania, grożą odsunięciem na bok kluczowych inwestycji transportowych. W samej tylko branży bateryjnej zagrożonych jest nawet 100 000 nowych miejsc pracy, które mogłyby powstać do 2030 roku.

Fundusz Konkurencyjności w proponowanej formie nie jest potężnym silnikiem zdolnym rozruszać europejski cleantech

Projekt zawiera pewne pozytywne sygnały wspierające zieloną strategię przemysłową UE. Fundusz Konkurencyjności będzie mógł wykorzystywać dopłaty do produkcji w celu zwiększenia podaży czystych technologii, podczas gdy w poprzednich budżetach nie było to dozwolone. Wprowadzono również wymogi „Made in EU", dając firmom korzystającym z lokalnych technologii i dostawców uprzywilejowany dostęp do unijnych funduszy.

- Projekt budżetu zawiera obiecujące elementy dotyczące wspierania produkcji i wymogu stosowania europejskich komponentów, ale Fundusz Konkurencyjności w proponowanej formie nie jest potężnym silnikiem zdolnym rozruszać europejski i polski cleantech, który Komisja obiecywała. Europa musi rozwijać i wzmacniać łańcuchy wartości czystych technologii u siebie. Bez wystarczających inwestycji ryzykuje, że stanie się graczem drugiej ligi. Dzisiejszy projekt to za mało,  ale nie za późno, by zmienić kurs - komentuje Adam Guibourgé-Czetwertyński, dyrektor polskiego biura T&E.

Cel 35% wydatków na klimat i bioróżnorodność zapewni ciągłość inwestycje w oze, efektywność energetyczną i odporność na zmiany klimatu, ale nie jest wystarczający, aby osiągnąć cele klimatyczne UE. Brak eliminacji subsydiów dla paliw kopalnych również w tym nie pomoże.Niepokojąca jest jednak likwidacja programu LIFE, podstawowego instrumentu UE w zakresie działań na rzecz klimatu i środowiska.

Europejski podatek od paliwa lotniczego mógłby wygenerować około 21,25 mld euro rocznie

T&E z zadowoleniem przyjmuje podwojenie instrumentu „Łącząc Europę" (CEF). Jednakże, pozostawiając realizację kluczowych krajowych projektów kolejowych z sieci TEN-T w rękach państw członkowskich, Komisja nie może mieć pewności, że podstawowa sieć kolejowa UE zostanie skutecznie wdrożona. 

Aby sfinansować budżet, T&E proponuje, aby sięgnąć do branż o wysokim wpływie na środowisko i niskim opodatkowaniu, takich jak lotnictwo. Europejski podatek od paliwa lotniczego mógłby wygenerować około 21,25 mld euro rocznie, gdyby zastosować go do wszystkich lotów startujących z UE. Podobnie, podatek od paliw wykorzystywanych w transporcier morskim mógłby przynieść 24 miliardy euro rocznie. 

- Europa potrzebuje zdecydowanego zwiększenia inwestycji, żeby stać się bardziej konkurencyjna, zamożna i zielona. Do tego niezbędny jest przemyślany, skuteczny i przewidywalny plan inwestycyjny. Pokazany przez Komisję projekt to na razie zbyt ostrożny pierwszy krok w tym kierunku - stwierdza Xavier Sol, dyrektor ds. zrównoważonych finansów w T&E.