Axpo i Energix uruchamiają pierwszy wielkoskalowy magazyn energii w Polsce

W Nowym Czarnowie (woj. zachodniopomorskie) startuje projekt, który jeszcze kilka lat temu wydawał się futurystyczny: pierwszy w Polsce wielkoskalowy bateryjny magazyn energii (BESS) komercyjnie zoptymalizowany dla rynku. Axpo Polska i Energix podpisały umowę, która ma umożliwić maksymalizację przychodów i wykorzystanie magazynu jako filaru elastyczności systemu energetycznego.

24 MW mocy, 56 MWh pojemności i ambicje zmiany rynku

To instalacja z mocą 24 MW i pojemnością 56 MWh — parametry, które plasują projekt w europejskiej lidze BESS dla systemowych zastosowań.

„Elastyczne rozwiązania Axpo mogą szybko wprowadzać na rynek nowe usługi, które stabilizują sieć i zwiększają rentowność projektów odnawialnych” – podkreśla Mateusz Marczewski, dyrektor zarządzający Axpo Polska.

Instalacja przechodzi obecnie procedury rozruchowe i kwalifikacje do rynku bilansującego. Koncesja planowana jest na styczeń 2026 r. Jak działa magazyn w Nowym Czarnowie?

Energia z wiatru i słońca pod kontrolą baterii

Lokalizacja magazynu nie jest przypadkowa — obiekt znajduje się tuż obok stacji elektroenergetycznej Krajnik. To tam trafia energia z farm wiatrowych i fotowoltaicznych Energix. Zamiast tracić ją w okresach przeciążeń lub niskiego zapotrzebowania, będzie można ją odłożyć „na później” i sprzedać wtedy, gdy system najbardziej jej potrzebuje. To nie backup, to biznes. Magazyn będzie zarabiał na: arbitrażu cenowym (kupuj taniej, sprzedawaj drożej), usługach systemowych dla PSE, pracy na rynku bilansującym, obsłudze kontraktu mocowego, stabilizacji sieci lokalnej z dużym udziałem OZE.

Axpo pokieruje zarówno stroną handlową, jak i techniczno-regulacyjną projektu. Co ważne — umowa zakłada procentowy podział zysków między partnerów.

„Magazyn energii w Nowym Czarnowie to dopiero początek. Rozwój takich rozwiązań jest kluczowym filarem naszej strategii” – mówi Artur Violante, CEO Energix Polska.

Dlaczego to ważne?

Pierwsze duże baterie w Polsce zaczynają pracować… i zarabiać. Dotychczas duże magazyny energii w Polsce były głównie testami, a nie narzędziem komercyjnym. Ten projekt to sygnał dla rynku: magazyn energii to inwestycja, nie laboratorium.

Polska wchodzi właśnie w fazę przyspieszenia

Rynek magazynów energii w Polsce wchodzi właśnie w fazę przyspieszenia. W ostatnich aukcjach rynku mocy urządzenia typu BESS (Battery Energy Storage Systems) zdobyły około 2,5 GW nowych zobowiązań, co jasno pokazuje, że stają się ważnym elementem systemu elektroenergetycznego. W analizach podkreśla się, że Polska może stać się jednym z wiodących rynków magazynowania w Europie, napędzanym przez rosnący udział OZE i potrzebę elastyczności sieci. Na przykład w grudniowej aukcji kontraktów mocy – magazyny baterii stanowiły już znaczącą część nowych przydziałów. Jednak mimo tego potencjału, wyzwaniem pozostają regulacje, przyłączenia i skala wdrożeń. 

Europa ze wzrostem

W skali europejskiej magazyny energii również zyskują na znaczeniu. Na koniec 2024 r. łączna zainstalowana pojemność "baterii" w krajach UE sięgnęła około 61,1 GWh. W 2025 r. przewiduje się przyrost około 29,7 GWh — co oznacza tempo wzrostu rzędu ~36 % rok-do-roku. Prognozy wskazują, że do końca dekady może być potrzebna moc rzędu kilkuset gigawatogodzin, by sprostać wymaganiom systemu opartego na OZE. Koszty technologii maleją, co sprzyja wdrożeniom – jednak europejski rynek magazynów energii nadal zmaga się z koniecznością uzupełnienia ram regulacyjnych i scaleniem modeli biznesowych. 

Świat

Globalnie technologia magazynowania energii rozwija się z imponującą dynamiką. Instalacje bateryjne są coraz powszechniejsze tam, gdzie dominują OZE — głównie w Chinach i USA — i zaczynają być traktowane jako kluczowy element infrastruktury energetycznej. Według analizy International Energy Agency (IEA) tempo instalacji musi być nawet sześciokrotnie wyższe, by zrealizować cele transformacji energetycznej. W Europie mówi się o pięciokrotnym wzroście mocy magazynowej do 2030 r.  To oznacza, że choć technologia staje się coraz bardziej opłacalna, a skala działań rośnie — to jednak światowy wyścig z czasem trwa, a zwyciezcy wciąż nie znamy.