Minerały krytyczne - Polska poszła na pierwszy ogień

Międzynarodowa Agencja Energii (IEA) – we współpracy z administracją rządową – przeprowadziła w dniach 8–10 grudnia 2025 r. szczegółowy przegląd polskiej polityki surowców krytycznych (Poland Critical Minerals Review). To pierwsza taka analiza IEA w kraju UE i element budowy odporności łańcuchów dostaw w czasie rosnącego globalnego popytu na kluczowe minerały. 

Polska pierwsza w UE w przeglądzie IEA. Co oceniano?

Przegląd (Poland Critical Minerals Review) dotyczył realizowanej przez państwo polityki w obszarze surowców krytycznych – ze wskazaniem obszarów wymagających poprawy oraz możliwych nowych mechanizmów wsparcia i zarządzania ryzykiem. Spotkaniom przewodniczył Krzysztof Galos, podsekretarz stanu w MKiŚ i Główny Geolog Kraju. Według strony rządowej podobne przeglądy IEA zrealizowano wcześniej m.in. w USA, Kanadzie, Wielkiej Brytanii i Norwegii.

Dlaczego surowce krytyczne są dziś „energetyką w tle”?

Surowce krytyczne (m.in. metale dla baterii, sieci, elektromobilności czy magnesów) stają się kluczowe nie tylko dla transformacji energetycznej i cyfrowej, ale też dla nowoczesnego przemysłu i obronności – a ich dostępność bywa podatna na ryzyka geopolityczne i koncentrację podaży. W najnowszym raporcie IEA (Global Critical Minerals Outlook 2025) tempo inwestycji w rozwój podaży osłabło: wydatki wzrosły w 2024 r. o ok. 5% (wobec 14% rok wcześniej), a aktywność eksploracyjna wyhamowała. To zwiększa znaczenie polityk publicznych jako długoterminowych sygnałów dla rynku. 

Kontekst europejski: CRMA i wyścig o projekty strategiczne

W UE ramą dla polityk surowcowych jest Critical Raw Materials Act (CRMA), który wyznacza benchmarki na 2030 r.: co najmniej 10% zapotrzebowania UE ma pochodzić z wydobycia w UE, 40% z przetwarzania w UE, 25% z recyklingu, a zależność od jednego państwa trzeciego nie powinna przekraczać 65% rocznego zużycia danego surowca. W 2025 r. Komisja Europejska ogłosiła także listę 47 projektów strategicznych w obszarze surowców (wydobycie, przetwarzanie i recykling), które mają korzystać m.in. z przyspieszenia procedur. 

Co dalej: raport IEA i możliwe wnioski dla Polski

Z komunikatu rządowego wynika, że efektem prac ma być raport pokazujący „obiektywne spojrzenie” na realizowaną politykę surowcową oraz rekomendacje, które mogą wzmocnić odporność państwa i mechanizmy zarządzania ryzykiem w obszarze surowców krytycznych.  W przeglądzie – poza MKiŚ – uczestniczyły również m.in. Ministerstwo Energii, MRiT, MAP, MF oraz MFiPR, a także firmy, instytucje i jednostki badawcze.