W przyrodzie najważniejsza jest różnorodność

Wykaszanie wrzosów, wypas owiec, wygrabianie siedlisk w borach chrobotkowych, zakładanie remiz dla pszczół oraz działalność Leśnego Banku Genów, to przykłady działań mających na celu zachowanie różnorodności biologicznej na obszarach podległych Lasom Państwowym. 22 maja to Międzynarodowy Dzień Różnorodności Biologicznej.

To jest święto ustanowione przez Zgromadzenie Ogólne ONZ upamiętniające konferencję w Nairobi (22 maja 1992), na której przedstawiono efekty pracy nad międzynarodową umową w zakresie ochrony bioróżnorodności. Tegoroczne hasło brzmi - Rozwiązania są w przyrodzie. Lasy Państwowe angażują się w działania mające na celu zachowanie jak największej liczby gatunków. Czynnie chronione są cenne siedliska, na których występują rzadkie rośliny i zwierzęta. Chronione są największe polskie ssaki, jak żubry, oraz niewielkie popielice, a także rodzime gatunki gadów, np. żółw błotny czy wąż Eskulap.

- Leśnicy wiedzą, że ochrona bioróżnorodności uzależniona jest od zrównoważonego użytkowanie terenów. Dlatego m.in. zachowują w lasach stare drzewa dziuplaste, które są cenne dla różnorodności biologicznej – czytamy na portalu lasy.gov.pl.

Zespół prasowy Lasów Państwowych przypomina, że przykładem działań na rzecz zachowania różnorodności jest rezerwat przyrody „Wrzosowiska w Okonku” w pilskim Nadleśnictwie Okonek, gdzie prowadzone są zabiegi wykaszania wrzosowisk. Obszar ten jest objęty dwoma formami ochrony przyrody, jako rezerwat oraz obszar Natura 2000

- Siedliska będące przedmiotem ochrony, a w szczególności suche wrzosowiska, powstały w drugiej połowie XX w. Przez szereg lat był tam poligon wojskowy, a na terenie obecnego rezerwatu znajdowało się tak zwane pole robocze, czyli miejsce, gdzie ćwiczenia wojsk były realizowane wyjątkowo intensywnie. Czasami tego typu działania sprzyjają wykształceniu się cennych ekosystemów, które obecnie podlegają ochronie – czytamy.

Po przejęciu tych trenów przez Lasy Państwowe Nadleśnictwo Okonek, by rozpoznać wartość i stan przyrody terenów, zleciło opracowanie waloryzacji przyrodniczej oraz koncepcja ochrony terenów. W ten sposób powstał pomysł na zagospodarowanie obszaru byłego poligonu obejmującego 8 tys. ha, którego częścią jest obecny rezerwat przyrody (204 ha).

W wielu nadleśnictwach – jak informują służby prasowe LP - prowadzony jest wypas owiec oraz koników. Stado owiec czarnogłówek pomagało w prowadzeniu czynnej ochrony się w siedlisku Natura 2000 w Nadleśnictwie Pińczów.

Ochrona przyrody przez działanie, to jedyne wyjście, aby zachować priorytetowe siedlisko Natura 2000, jakim jest świetlista dąbrowa (Potentillo albae-Quercetum), niewiele zbiorowisk jest tak bogatych w gatunki roślin.
Świetlista dąbrowa jest to połączenie ciepło- i światłolubnych roślin łąkowych i leśnych, ale utrzymuje się tylko, gdy w lesie ma miejsce wypas zwierząt. W dawnych latach wcale nie taka rzadkość. Ponieważ jest to siedlisko, którego istnienie warunkuje gospodarka rolna i leśna, aby je chronić konieczna jest ingerencja człowieka.
Warto także wspomnieć o działaniach LP na rzecz pszczół i zapylaczy, gdyż w Europie aż 90 proc. roślin nieuprawnych zapylają te owady. Bez pszczół wiele gatunków roślin nie przetrwa.

Leśnicy realizowali projekt „Pszczoły wracają do lasu”, w ramach którego powstawały barcie, remizy, gdzie są sadzone rośliny specjalne dla pszczół, oraz Park Pszczeli. Aby w przyszłości zapewnić tym owadom jak najlepsze warunki prowadzone były także badania.

- Nie można zapomnieć o działalności Leśnego Banku Genów Kostrzyca. To właśnie tam są gromadzone i długotrwale przechowywane w postaci nasion zasoby genowe najcenniejszych obiektów i gatunków drzew i krzewów leśnych oraz gatunków roślin zagrożonych wyginięciem. Tam także trafiły DNA najcenniejszych roślin z terenu Puszczy Białowieskiej. Oprócz roślin naczyniowych są tam przechowywane tkanki mszaków i paprotników – czytamy.

Nasiona drzew i krzewów zebranych na terenie Polski są wysyłane także do Millennium Seed Bank w Wielkiej Brytanii. Są one tam przekazywane w ramach projektu „Garfield Weston Global Tree Seed Bank Project", czyli ochrony leśnych zasobów genowych. W Leśnym Banku Genów Kostrzyca w kriobanku, którego budowa została sfinansowana z funduszu leśnego, czyli środków Lasów Państwowych, złożono także zasoby genowe żubra.

W LBG Kostrzyca zabezpieczany jest materiał pochodzący już z przeszło 200 gatunków roślin zagrożonych wyginięciem w skali całego kraju, a także z ok. 80 proc. populacji najcenniejszych polskich drzewostanów. 

Leśny Bank Genów weźmie również udział w przywróceniu cennej roślinności w Biebrzańskim Parku Narodowym. W banku zachowano zasoby genowe 20 gatunków najcenniejszych chronionych i zagrożonych roślin Biebrzańskiego Parku Narodowego. Zasoby te posłużą teraz do przywrócenia gatunku na stanowisku naturalnym.