Polskie firmy będą miały pierwszeństwo w sprawach budowy elektrowni jądrowej

W Ministerstwie Przemysłu powstały zespoły doradców: ds. deregulacji w energetyce oraz ds. udziału krajowych podmiotów w projekcie jądrowym. Jak poinformowała minister Marzena Czarnecka, ich zadaniem będą m.in. zmiany prawa energetycznego czy wsparcie polskich firm.

Zespół ds. deregulacji przy pełnomocniku ds. strategicznej infrastruktury energetycznej ma docelowo opracować projekty nowych aktów prawnych, tworzących nowy podział przepisów z dzisiejszego prawa energetycznego i innych pokrewnych ustaw. Jak zaznaczyła Czarnecka, na jej biurko trafił już projekt umownie nazywany prawem paliwowym, czyli zebrane w jeden akt prawny przepisy dotyczące paliw. W sierpniu lub wrześniu w planie jest zakończenie prac nad tym projektem, a na jesieni konsultacje publiczne - poinformowała minister.

Kolejnym obszarem, który ma zostać wyjęty z prawa energetycznego jest gaz. Powstać ma nowe "prawo gazowe", nad którym obecnie trwają prace w ministerstwie. Według Czarneckiej, w tej ustawie znalazłby się też obszar zapasów gazu z tzw. ustawy magazynowej. W tym przypadku MP chciałoby zakończyć prace do końca roku.

Natomiast po zakończeniu prac nad aktualizacją Programu Polskiej energetyki Jądrowej (PPEJ) ministerstwo planuje zacząć prace nad nową ustawą - prawem atomowym, które będzie grupować nie tylko przepisy dotyczące wykorzystania materiałów radioaktywnych, np. w medycynie, kwestie bezpieczeństwa radiologicznego, ale także przepisy odnoszące się do energetyki jądrowej.

"Celem zespołu jest stworzenie systemowego rozwiązania dla sprawniejszego funkcjonowania energetyki. Będziemy analizować i upraszczać przepisy i proponować jak usprawnić działanie energetyki z końcowym celem obniżenia cen energii" - podkreślił pełnomocnik rządu ds. strategicznej infrastruktury energetycznej Wojciech Wrochna. W skład zespołu wejść mają przedstawiciele MP, Narodowego Centrum Analiz Strategicznych, najważniejszych spółek energetycznych, Stowarzyszenia Prawników Prawa Energetycznego. Formuła jest otwarta, każdy chętny jest mile widziany - zaznaczył Wrochna.

Z kolei zespół doradczy ds. krajowego wkładu w pierwszą elektrownię jądrową ma być miejscem dyskusji ze wszystkimi zainteresowanymi udziałem w projekcie w kwestiach np. koniecznych do spełnienia wymogów, czy barier wejścia w łańcuch dostaw dla energetyki jądrowej. Jak ocenił Wrochna, wiarygodność polskiego projektu jądrowego znacząco wzrosła w momencie przyjęcia ustawy, przewidującej zaangażowanie się rządu w kwocie 60 mld zł. Jeśli państwo wykłada 60 mld zł i gwarantuje dalsze 120 mld zł długu, to te pieniądze muszą trafić do polskich wykonawców. Dla polskich firm to z kolei szansa wyjścia na rynki globalne" - wyjaśnił pełnomocnik.

Jak podkreślał Wojciech Wrochna, ministerstwo jest na etapie wyznaczenia inwestorowi, spółce Polskie Elektrownie Jądrowej celów negocjacyjnych do osiągnięcia w kontrakcie wykonawczym EPC dla elektrowni jądrowej. "Oczekujemy poważnego potraktowania lokalnego wkładu w EPC, projekt to nie tylko transfer pieniędzy do amerykańskich wykonawców, ma on budować wartość polskiej gospodarki" - zaznaczył.

Od 2026 r. przy Ministerstwie Przemysłu ma też zacząć działać Centrum Kompetencji Jądrowych. Jak poinformował dyrektor Departamentu Energii Jądrowej Paweł Gajda, będzie to agencja wykonawcza, której zadaniem będzie koordynacja obszaru kadr i kompetencji, wspieranie kształcenia, organizacja programów stażowych i szkoleniowych, pomoc w zdobywaniu niezbędnych w energetyce jądrowej certyfikatów. Centrum ma tez wspierać funkcjonowanie kluczowej infrastruktury badawczej, przede wszystkim reaktora MARIA w NCBJ.

Inwestorem i operatorem pierwszej polskiej elektrowni jądrowej w lokalizacji Lubiatowo-Kopalino na Pomorzu będzie należąca w 100 proc. do państwa spółka PEJ. W elektrowni mają stanąć trzy reaktory w technologii AP1000 Westinghouse. Zgodnie z obecnym harmonogramem wylanie tzw. pierwszego betonu jądrowego pod pierwszy reaktor ma nastąpić w 2028 r. Początek komercyjnej eksploatacji pierwszego bloku planuje się na 2036