Unia Europejska przyjmuje strategiczny dokument dla SMR

O małe elektrownie atomowe w Europie i w Polsce będzie teraz łatwiej dzięki przyjętemu porozumieniu na poziomie unijnym. Dla całego sektora energetycznego to sygnał, że Europa chce postawić na innowacyjne źródła niskoemisyjnej energii, które będą uzupełnieniem dla dużych elektrowni jądrowych, OZE oraz gazu.

Nad dokumentem pracował Europejski Sojusz Przemysłowy na rzecz małych reaktorów modułowych (SMR) - inicjatywa Komisji Europejskiej (KE) powołana w celu przyspieszenia rozwoju i wdrażania technologii SMR w Unii Europejskiej.

Celem jest, by do 2030 roku stworzyć solidny europejski łańcuch dostaw dla energetyki jądrowej, wspierać konkretne projekty SMR i budować niezbędne kompetencje. 

SMR-y to niewielkie reaktory jądrowe, które mają pracować bliżej odbiorców i działać w sposób bardziej elastyczny niż tradycyjne elektrownie. Kluczową zaletą tej technologii ma być skalowalność, niższe koszty inwestycyjne i możliwość szybszej budowy. Reaktory tego typu mogą zasilać nie tylko sieć krajową, ale też przemysł energochłonny, ciepłownie czy zasilanie lokalne.

Dokument przyjęty przez państwa członkowskie ma charakter ramowy, ale zawiera bardzo konkretne wytyczne. Unia chce, by pierwsze komercyjne SMR-y mogły powstać na jej terytorium do 2030 roku. Wcześniej planowane są inwestycje w projekty demonstracyjne i pilotażowe, uproszczenie procedur regulacyjnych i stworzenie systemów wsparcia finansowego. W planach jest również ujednolicenie przepisów nadzorczych, co ma pozwolić na łatwiejsze wdrażanie technologii w różnych krajach Wspólnoty bez konieczności rozpoczynania procesu licencyjnego od zera w każdej jurysdykcji.

Zdaniem unijnych urzędników rozwój SMR-ów ma znaczenie strategiczne. Nie chodzi tylko o klimat, ale również o bezpieczeństwo energetyczne i konkurencyjność europejskiego przemysłu. Energetyka jądrowa, zwłaszcza w małej skali, może uzupełniać niestabilne źródła odnawialne i zmniejszać zależność od importu gazu. W dokumencie podkreślono również konieczność budowy łańcuchów dostaw i kompetencji technicznych w Europie, tak, by nie uzależniać się od technologii z USA, Kanady czy Azji.

W dyskusji nad dokumentem aktywny udział brała Polska. W naszym kraju kilka dużych firm – m.in. Orlen Synthos Green Energy, KGHM czy ZE PAK – już wcześniej zapowiedziało chęć budowy reaktorów SMR. Teraz mogą liczyć na wsparcie z Brukseli, zarówno polityczne, jak i finansowe. W przyjętej strategii przewidziano możliwość korzystania z unijnych funduszy przeznaczonych na transformację energetyczną, innowacje i rozwój technologii niskoemisyjnych.

SMR-y wciąż są technologią w fazie rozwoju, a ich opłacalność i efektywność dopiero będzie weryfikowana. Żaden reaktor tego typu nie działa jeszcze w Unii Europejskiej w formie komercyjnej, choć pierwsze budowy ruszają już w Finlandii, Rumunii i Czechach. Unijny plan ma na celu nie tylko nadrobić dystans, ale też stworzyć warunki do skoordynowanego rozwoju technologii w wielu państwach jednocześnie.