Eko Dolina buduje biogazownię za ponad 140 mln zł. W tle 60 mld dla Polski

Nowa biogazownia komunalna w Łężycach koło Gdyni ma przetwarzać 30 tys. ton bioodpadów rocznie i produkować zieloną energię w wysokosprawnej kogeneracji. Inwestycja Eko Doliny za ponad 140 mln zł, wsparta ponad 101 mln zł z Funduszu Modernizacyjnego, pokazuje, że biogaz z odpadów zaczyna odgrywać w Polsce realną rolę w transformacji energetycznej.

Eko Dolina: 140 mln zł na zieloną energię z odpadów

W Łężycach powstanie jedna z najnowocześniejszych w kraju instalacji do beztlenowego przetwarzania bioodpadów komunalnych. Projekt „Budowa instalacji do fermentacji metanowej odpadów na terenie Eko Dolina Sp. z o.o. w Łężycach” ma całkowity koszt przekraczający 140 mln zł. Ponad 101 mln zł pochodzi z Funduszu Modernizacyjnego, w tym ponad 45 mln zł w formie dotacji i ponad 55 mln zł w formie pożyczki w ramach programu priorytetowego 2.10 „Rozwój kogeneracji w oparciu o biogaz komunalny”.

Prezes NFOŚiGW Dorota Zawadzka-Stępniak podkreśla, że projekt idealnie wpisuje się w strategię Funduszu: jednocześnie rozwiązuje problem zagospodarowania bioodpadów, wspiera gospodarkę o obiegu zamkniętym i wzmacnia bezpieczeństwo energetyczne regionu. Biogazownia będzie działała w formule „zaprojektuj i wybuduj”, co ma skrócić czas realizacji i ułatwić optymalne dobranie technologii do lokalnego strumienia odpadów.

30 tys. ton bioodpadów rocznie i 1,8 MW mocy kogeneracyjnej

Nowa instalacja ma przetwarzać około 30 tys. ton bioodpadów rocznie, pochodzących z gmin zrzeszonych w Komunalnym Związku Gmin „Dolina Redy i Chylonki”, m.in. Gdyni, Sopotu, Rumi, Redy, Wejherowa, Luzina, Szemudu i Kosakowa. Zastosowana zostanie sprawdzona technologia fermentacji suchej ciągłej, obejmująca m.in. dwie komory fermentacyjne, instalację odwadniania pofermentu, zbiorniki biogazu i nawozu płynnego oraz kompostownię frakcji podsitowej.

Biogaz będzie wykorzystywany w wysokosprawnej kogeneracji o łącznej mocy około 1,797 MW. Energia elektryczna – po pokryciu potrzeb własnych zakładu – trafi do sieci elektroenergetycznej, natomiast ciepło zostanie wykorzystane na potrzeby instalacji odpadowej spółki. Według szacunków realizacja inwestycji pozwoli do 2030 r. zmniejszyć masę składowanych odpadów o ok. 24 tys. ton rocznie i skierować tę samą ilość bioodpadów do recyklingu organicznego.

Nowa biogazownia ma zostać uruchomiona do końca 2027 r.

Biogaz w Polsce: rosnąca liczba instalacji, wciąż niewykorzystany potencjał

Choć Eko Dolina jest projektem komunalnym, szerszy obraz polskiego biogazu tworzą głównie instalacje rolnicze. Najświeższe dane Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa pokazują, że według rejestru wytwórców biogazu rolniczego, (zaktualizowanego 12 listopada 2025 r.,) w Polsce działa 162 wytwórców biogazu rolniczego, którzy eksploatują łącznie 193 instalacje.

Wzrost liczby biogazowni jest widoczny, ale nadal daleki od potencjału – zarówno jeśli chodzi o ilość dostępnych odpadów rolniczych, jak i możliwości zagospodarowania strumienia bioodpadów komunalnych. W praktyce oznacza to, że projekty takie jak Eko Dolina – oparte na lokalnych odpadach i wysokosprawnej kogeneracji – mogą stać się wzorcem dla kolejnych inwestycji w miastach średniej i dużej wielkości.

Polski system wsparcia biogazu stopniowo się rozbudowuje. Poza programem 2.10 dla biogazu komunalnego, w marcu 2025 r. Europejski Bank Inwestycyjny zaakceptował program „Wysokosprawna kogeneracja z biogazu wytwarzanego z biomasy, w tym z odpadów komunalnych”, finansowany z Funduszu Modernizacyjnego. Jego budżet wynosi 1 mld zł i ma wspierać budowę nowych oraz modernizację istniejących instalacji o mocy od 1 MW, wykorzystujących biogaz do produkcji energii elektrycznej i ciepła w kogeneracji. Nabór wniosków planowany jest na przełom 2025 i 2026 r.

Jeśli te instrumenty zostaną dobrze wykorzystane, liczba instalacji biogazowych w Polsce może w kolejnych latach rosnąć wyraźnie szybciej niż dotychczas, szczególnie w segmencie projektów opartych o odpady komunalne i osady ściekowe, a nie o uprawy energetyczne.

Europejski boom na biogaz i cel 35 mld m³ biometanu

Na tle Europy Polska wciąż jest na początku drogi. Według najnowszej analizy opublikowanej 31 października tego roku przez Green REV Institute, Unia Europejska pozostaje światowym liderem w produkcji biogazu – a w 2024 r. osiągnęła rekordowy poziom 22,8 mld m³. Większość tej energii powstaje w wyniku beztlenowej fermentacji odpadów organicznych, w tym obornika, resztek żywności, odpadów rolniczych, a także metanu z wysypisk i osadów ściekowych.

Kluczowym elementem polityki klimatycznej UE jest plan REPowerEU, który zakłada osiągnięcie 35 mld m³ biometanu rocznie do 2030 r. Cel ten ma jednocześnie zwiększyć bezpieczeństwo energetyczne, ograniczyć import gazu z Rosji i obniżyć emisje gazów cieplarnianych.

Przy rosnącej produkcji biogazu i biometanu coraz większą rolę odgrywa ich jakość oraz źródło. Coraz wyraźniej preferowane są instalacje, które przetwarzają odpady i pozostałości, a nie pełnowartościowe uprawy, oraz takie, które ograniczają emisje metanu w całym cyklu życia instalacji.

Debata o kierunku rozwoju i rola Funduszu Modernizacyjnego

Równolegle do imponującego wzrostu sektora trwa w Europie dyskusja o tym, jak uniknąć „przegrzania” rynku biogazu. Raport koalicji Methane Matters, analizujący politykę i finansowanie biogazu w UE, ostrzega, że niekontrolowana ekspansja branży może prowadzić do utrwalenia wysokoemisyjnego modelu rolnictwa i nadmiernego wsparcia ze środków publicznych, jeśli projekty nie będą poddawane rzetelnym ocenom oddziaływania na środowisko.

W tym kontekście Fundusz Modernizacyjny – zasilany środkami ze sprzedaży 4,5% ogólnej puli uprawnień do emisji CO₂ w unijnym systemie EU ETS – ma szczególne znaczenie dla państw takich jak Polska. Szacuje się, że w latach 2021–2030 do naszego kraju może trafić około 60 mld zł z tego źródła, a NFOŚiGW jako krajowy operator Funduszu przeznacza znaczącą część tych środków właśnie na projekty biogazowe i biometanowe, w tym na biogazownie komunalne, rolnicze oraz wysokosprawną kogenerację.

Inwestycja Eko Doliny jest podręcznikowym przykładem, jak powinien wyglądać „dobry” projekt biogazowy w europejskim kontekście: oparty na lokalnych odpadach, powiązany z gospodarką o obiegu zamkniętym, z pełnym wykorzystaniem energii elektrycznej i ciepła oraz z jasno określonym efektem w postaci ograniczenia składowania odpadów i emisji metanu. Jeśli takie projekty będą dominować, biogaz ma szansę stać się jednym z filarów zielonej transformacji, a nie tylko „zielonym opakowaniem” dla istniejącej infrastruktury gazowej.