Nowa strategia PSE do 2040 r.: „tania i niezawodna energia” jako priorytet dla Polski

Polskie Sieci Elektroenergetyczne pokazały strategię do 2040 r., w której na pierwszym planie stawiają stabilne dostawy prądu po możliwie najniższych kosztach dla gospodarstw domowych i firm. Dokument zakłada przyspieszenie rozbudowy sieci, lepsze bilansowanie rynku i przygotowanie systemu na szybki wzrost OZE oraz elektryfikację gospodarki. POdobny trend panuje na świecie. Zdaniem IEA inwestycje w sieci muszą się niemal podwoić do 2030 r. – do poziomu ponad 600 mld dolarów rocznie.

„Tania i niezawodna energia” – co ma zapewnić strategia PSE

Nowa strategia PSE, wychodzi od prostego założenia: energia elektryczna ma być filarem konkurencyjności, a bezpieczeństwo energetyczne nie kończy się na wytwarzaniu – równie ważne są niezawodne dostawy. Minister Energii Miłosz Motyka podkreśla, że dokument pokazuje, jak przygotować system na dalszą dekarbonizację przy trosce o odbiorców końcowych i ma stanowić istotny element nowej polityki energetycznej państwa. 

W podobnym tonie wypowiada się Wojciech Wrochna, sekretarz stanu w Ministerstwie Energii i pełnomocnik rządu ds. strategicznej infrastruktury energetycznej, wskazując, że celem jest „tania energia elektryczna i bezpieczeństwo jej dostaw” w systemie coraz bardziej opartym na OZE, a drogą do tego ma być rozwój sieci, rynku usług systemowych i nowoczesnych rozwiązań technicznych. 

Sieć, która nadąża: stabilność pracy przy dominacji OZE i szybciej działające przyłączenia

Choć strategia ma horyzont do 2040 r., kluczowe kamienie milowe PSE chce osiągnąć wcześniej – do 2035 r. – tak, by system nadążał za rosnącym zapotrzebowaniem na energię i rosnącym udziałem źródeł odnawialnych oraz rozproszonych. 

Prezes PSE Grzegorz Onichimowski zwraca uwagę, że w perspektywie dekady OZE mają produkować średnio ok. 60% energii elektrycznej w Polsce, a w niektórych momentach ich udział może zbliżać się do 100%. To wymusza inne podejście do stabilności pracy sieci: elektrownie konwencjonalne pozostaną potrzebne, ale przede wszystkim do bilansowania mocy i energii – nie jako „domyślne” źródło inercji czy narzędzie do zarządzania napięciami. 

W praktyce PSE zapowiada m.in. rozwój rynku usług systemowych i wdrażanie technologii, które mają pomóc „utrzymać parametry” systemu w świecie zdominowanym przez źródła inwerterowe. W materiałach strategicznych pojawiają się również wątki reformy procesu przyłączeniowego (odejście od reaktywnego rozwoju sieci), poprawy zachęt do rzetelnego bilansowania na rynku bilansującym oraz lepszego wykorzystania danych – w tym poprzez CSIRE i narzędzia analityczne. 

Ważnym elementem ma być także uporządkowany dialog z rynkiem: PSE zapowiada powołanie Rady Konsultacyjnej Rynku Bilansującego oraz cykliczną publikację „Mapy drogowej rynku energii elektrycznej” – pierwsza ma zostać przedstawiona w 2026 r. 

Równolegle strategia akcentuje odporność infrastruktury – zarówno na zagrożenia fizyczne, jak i cybernetyczne – jako warunek niezawodności dostaw w realiach rosnącej digitalizacji sektora. 

Europa: sieci pod presją kosztów energii, elektryfikacji i bezpieczeństwa

Polska nie jest w tej układance wyjątkiem. W całej UE sieci elektroenergetyczne stają się „wąskim gardłem” transformacji: rośnie liczba przyłączeń OZE, elektryfikuje się przemysł i transport, a jednocześnie politycy i biznes coraz głośniej łączą sprawność infrastruktury z cenami energii i konkurencyjnością gospodarki. Komisja Europejska już w 2023 r. ogłosiła plan działań przyspieszających rozbudowę i cyfryzację sieci, w tym poprzez usprawnienia planowania, regulacji i procedur. 

Z kolei ENTSO-E w planie TYNDP 2024 pokazuje skalę potrzeb inwestycyjnych i projektowych dla europejskiej infrastruktury przesyłowej w perspektywie kolejnych dekad, co ma bezpośrednio przekładać się na koszty systemu i zdolność do integracji OZE. W grudniu 2025 r. pojawiły się też sygnały o dalszym przyspieszaniu procedur dla projektów sieciowych na poziomie unijnym – właśnie w odpowiedzi na wysokie koszty energii i presję na modernizację starzejących się sieci. 

Świat: sieci jako „niedoszacowany” koszt transformacji

Globalnie wyzwanie jest podobne, tylko większe: rosnące zapotrzebowanie na energię, przyspieszające inwestycje w OZE i magazyny oraz konieczność modernizacji infrastruktury, która często powstawała dla zupełnie innego miksu energetycznego. Międzynarodowa Agencja Energetyczna ostrzega, że aby realizować cele klimatyczne i utrzymać bezpieczeństwo dostaw, inwestycje w sieci muszą się niemal podwoić do 2030 r. – do poziomu ponad 600 mld dolarów rocznie – z naciskiem na modernizację i cyfryzację, szczególnie na poziomie sieci dystrybucyjnych.