Europejski Zielony Ład - czy zielona odbudowa się powiedzie?

W środę, 27 maja Komisja Europejska przedstawiła pakiet naprawczy gospodarki, który potwierdza chęć utrzymania dotychczasowego kursu związanego z Europejskim Zielonym Ładem. Zrewidowana propozycja budżetu unijnego (Wieloletnie Ramy Finansowe) obejmuje fundusz odbudowy wartości niemal 2 bilionów euro.

Plan odbudowy bazujący na zrównoważonej i neutralnej klimatycznie gospodarce nadal jest priorytetem Unii Europejskiej, ale pomija się w nim wiele istotnych kwestii.

Czego brakuje w planie?

- Komunikat von der Leyen miał nas upewnić, że Zielony Ład będzie motorem działań zmierzających do ożywienia gospodarczego. Dziś okazało się, że mamy tylko pół sprawnego silnika, więc wygląda na to, że ta maszyna ożywienia się zatrzyma - powiedziała Ester Asin, dyrektor Biura Polityki Europejskiej WWF. - W szczególności brakuje nam jasnych mechanizmów, które zapewnią, że żadne pieniądze wydane przez państwa członkowskie nie zostaną przeznaczone na inwestycje szkodliwe środowiskowo, takie jak produkcja paliw kopalnych lub budowa nowych lotnisk i autostrad. 

Pomimo tego, że Komisja wymienia szereg sektorów kluczowych dla tworzenia zielonych miejsc pracy, nie ma jasności co do ogólnego udziału w finansowaniu tych sektorów. Dodatkowo nie przewidziano w ogóle bezpośrednich inwestycji przyrodniczych. Zaproponowano wprowadzenie wytycznych do wsparcia UE dla przedsiębiorstw, lecz nie ma pewności, że propozycje te będą zgodne z zawartą w Europejskim Zielonym Ładzie zasadą „nie szkodzić”. 

Co znalazło się w planie?

Mimo nacisków Parlamentu Europejskiego, Komisja proponuje aby tylko 25 proc.Wieloletnich Ram Finansowych zostało przeznaczone na działalność zrównoważoną środowiskowo. Nasza propozycja to 50 proc. Jest to zgodne z podobnymi założeniami Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) i InvestEU's.

Komisja powróciła również do celu 25 proc. WRF na ochronę klimatu w budżecie na lata 2014–2020. Wspomina jednak o „elastyczności” polityki spójności, co może stanowić zagrożenie i wycofanie się z wcześniejszych umów. Jest to całkowicie sprzeczne z celami Europejskiego Zielonego Ładu i należy te tendencje odwrócić. 

Zaproponowano zwiększenie Funduszu Sprawiedliwej Transformacji do 40 mld euro. Jest to ważne i przyjmujemy tę informację z zadowoleniem, ale należy pamiętać, że Fundusz nie może zastąpić innych źródeł finansowania sprawiedliwej transformacji, które są niezbędne do odejścia regionów górniczych od węgla.

Komisja zatwierdziła pomoc dla państw w wysokości 2 blionów euro, nie wprowadzając wyraźnych wytycznych środowiskowych do zielonych inwestycji. Niewiele mówi się też o tym, jak przestawić gospodarkę na zrównoważone ścieżki.  

- Pakiet naprawczy zatytułowany „Naprawmy i przygotujmy (świat) dla następnych pokoleń”, to za mało. Naszym zdaniem musimy naprawić o wiele więcej niż faktycznie zaproponowano w tym pakiecie, by następne pokolenia mogły żyć w bezpiecznym środowisku. Państwa członkowskie UE i posłowie do PE muszą wyjść teraz poza znany schemat działania i zadbać o to, aby nasze ożywienie gospodarcze było naprawdę zielone i sprawiedliwe, nie tylko na papierze. O to apelują miliony Europejczyków - podsumowała Ester Asin.