EC Szombierki: 100 lat i co dalej? [ZDJĘCIA ARCHIWALNE]
- 22 stycznia 2020 15:57
- : : autor: PARA
fot. Bundesarchive
Pierwotnie miała być fabryką prochu na potrzeby armii. Stąd wojskowy charakter zabudowań. Ostatecznie w 1920 roku należący do Schaffgotsch Bergwerksgesellschaft gmach przemysłowy zaprojektowany przez braci Zillmannów, autorów Nikiszowca, został elektrownią, znaną dziś jako elektrociepłownia Szombierki.
Pierwotne niemieckie nazwy to Kraftwerk Oberschlesien i Kraftwerk Bobrek, spotykane jeszcze na przedwojennych pocztówkach. EC Szombierki miała wykorzystywać do produkcji energii odpadowy węgiel z pobliskich kopalń Szombierki (Hohenzollerngrube) i Bobrek. Ale Niemcy od samego początku uważali kompleks elektrowni za obiekt strategiczny. Dlatego lokalizacja w trójkącie linii kolejowych nie była przypadkowa. Elektrowni miały bronić poruszające się po tych torach pociągi pancerne.
Do obrony nie doszło, a Kraftwerk Bobrek po 10 latach pracy zatrudniał 900 pracowników i był jedną z największych elektrowni w Europie. W 1937 roku wzniesiono najwyższy z trzech kominów o wysokości 120 metrów, natomiast w latach 1939–1944 elektrownia osiągnęła maksymalną moc 100 MW.
Prosperity skończyło się w styczniu 1945 roku. Co prawda część załogi po wkroczeniu Rosjan zdołała uruchomić elektrownię i zapewnić prąd, ale radość trwała krótko. Rosjanie rozgościli się w elektrowni, a kiedy oddawali ją Polakom w połowie maja 1945 roku, jej moc spadła, a z hal "wyparowały" trzy kotły, jeden turbozespół i dwa transformatory sprzęgłowe. Na tym co zostało, udało się osiągnąć 70 MW mocy.
Przywracanie sprawności trwało 3 lata. Dzięki urządzeniom z Francji i Czechosłowacji Elektrownia Szombierki osiągnęła moc o 8 MW wyższą niż przed wojną, co dawało jej jedno z pierwszych miejsc w kraju.
W latach 70. elektrownię przerobiono na elektrociepłownię, której systemy rozbudowywano jeszcze w latach 90. Potem nastąpił upadek. Szombierki przestały produkować prąd, później obiekt był „źródłem rezerwowo-szczytowym systemu ciepłowniczego miasta”. Ostatecznie w 2011 roku wygaszono jego działalność.
Pomysłów na kompleks EC Szombierki było kilka. Miał być przekształcony w dynamiczne centrum kulturalne połączone z pasażem handlowym, centrum kongresowym, powierzchniami wystawienniczymi oraz średniej klasy hotelem. Potem wspominano już tylko o funkcjach kulturalnych. Zabrakło pieniędzy. Zostały natomiast zdjęcia z czasów świetności.
