Polska Chemia gotowa na Fit for 55?

Jak polski przemysł chemiczny ocenia propozycje zawarte w pakiecie Fit for 55? Co będzie miało największe znaczenie dla dekarbonizacji sektora? Jak sprawić, by przejście branży na gospodarkę neutralną klimatycznie stało się realne? – to między innymi te pytania zdominowały III Debatę w ramach Kampanii Polska Chemia, której organizatorem jest Polska Izba Przemysłu Chemicznego (PIPC).

– Zmiany klimatyczne są faktem – ostatni raport Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu przy ONZ nie pozostawia złudzeń. Komisja Europejska, szukając sposobów na poprawę sytuacji, ogłosiła w lipcu br. Pakiet Fit for 55 – zbiór kilkunastu inicjatyw i wniosków ustawodawczych, który stanowi element Europejskiego Zielonego Ładu i będzie miał ogromny wpływ na funkcjonowanie całego sektora chemicznego. Przed Polską Chemią, jako branżą strategiczną dla rozwoju całej polskiej gospodarki, odpowiedzialną za znaczącą część PKB stoi szereg wyzwań. Sektor wychodzi z walki z pandemią COVID–19 obronną ręką, jednak dla jego dalszego rozwoju potrzebne jest odpowiednie wsparcie oraz regulacje dostosowane do potrzeb i możliwości przemysłu. Klimatyczna transformacja bez udziału chemii nie będzie możliwa – podkreślał podczas debaty dr inż. Tomasz Zieliński, prezes Zarządu Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego.

Kluczowe założenia pakietu przedstawiła Klaudia Kleps, koordynator Pionu Rzecznictwa i Legislacji z Polskiej Izbie Przemysłu Chemicznego.  Wskazała, że jego zapisy będą miały wpływ na wszystkie łańcuchy wartości, a jedną z jego podstawowych koncepcji jest ograniczenie emisji w systemie handlu emisjami (ETS). Zgodnie z celami unijnymi do roku 2030 r. emisje mają zostać ograniczone o 61 proc., co ma stać się możliwe m.in. poprzez jednorazową redukcję rocznego limitu całkowitych emisji w celu dostosowania tego pułapu do obserwowanych rzeczywistych emisji oraz stopniową redukcję bezpłatnych uprawnień w sektorach objętych podatkiem granicznym (mechanizm CBAM) w latach 2026–2035.

Największą bolączką przemysłu jest nie sam fakt konieczności dostosowania się do wymogów stawianych przez Unię Europejską – bo to już się dzieje i jest czymś oczywistym w kontekście dążenia do poprawy sytuacji klimatycznej – lecz brak kompleksowych, spójnych przepisów na gruncie krajowym.

– W konsekwencji przedsiębiorstwa biorą sprawy w swoje ręce, chcąc w sposób odpowiedzialny podejść do transformacji i stawianych przed nim ambitnych celów. Dlatego też, dla powodzenia ekologicznych przemian, konieczna jest budowa pakietu wsparcia dla biznesu, a wszelkie zasady i regulacje muszą być przejrzyste i odpowiadać rzeczywistym potrzebom sektora – dodał dr inż. Tomasz Zieliński.

Podkreślał, że Polska Chemia, jako branża niezwykle innowacyjna, opracowuje nowoczesne rozwiązania – jak choćby w zakresie technologii wodorowych, w których Unia Europejska widzi przyszłość. Przemysł oczekuje jednak dialogu z decydentami prowadzonego na jak najwcześniejszym etapie prac nad wszelkimi regulacjami, by móc odpowiednio przygotować się do realizacji stawianych przed nim ambitnych celów.

Jednym ze sposobów na znalezienie odpowiednich rozwiązań ma stać się opracowanie „Białej Księgi”, nad którą prace rozpoczęło właśnie Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Dokument ten ma przedstawiać szanse i wyzwania dla polskiego przemysłu w kontekście wdrażania założeń Fit for 55, a Polska Izba Przemysłu Chemicznego, jako ekspercka organizacja branżowa, będzie aktywnie uczestniczyć w tym projekcie.

Paweł Różycki, z Departamentu Strategii i Planowania Transformacji Klimatycznej w MKiŚ, zapewnił, że administracja dostrzega ogromną rolę, jaką odegra polski przemysł, w tym chemiczny, w nadchodzącej transformacji i jest otwarta na dyskusję. Pytany o ocenę zapisów Fit for 55 wskazywał, że Pakiet był od dawana wyczekiwany, choć oczywiście nie bez obaw. Spodziewano się, że obciążenia z nim związane będą nakładane szybciej, szczególnie w kwestii wycofywania bezpłatnych uprawnień
do emisji.

– Mimo iż system ETS i wysokie ceny uprawnień są problematyczne, to dla polskich przedsiębiorców przewidziane są narzędzia wsparcia, takie jak np. środki pochodzące z Funduszu Modernizacyjnego, przychody aukcyjne na modernizację sektora energetycznego w celu hamowania wzrostu cen energii oraz fundusze z Krajowego Planu Odbudowy – podkreślał.

O paliwach alternatywnych, podczas drugiego panelu dyskusyjnego, mówił również Przemysław Bielecki, Kierownik Działu Regulacji Zewnętrznych w Grupie LOTOS: – Aby można było rozmawiać o realnym wykorzystaniu wodoru, musi zostać zapewniony na niego popyt – podkreślał. Jako przykład wskazał sektor transportowy, gdzie potrzebny jest odbiorca produktu – by stało się
to możliwe kluczowe staje się stworzenie systemu zachęt i właściwych regulacji. 

Dr inż. Tomasz Zieliński, podkreślił, że branża dostrzega wyzwania związane z transformacją ekologiczną, na którą odpowiedź stanowić ma ogłoszony Pakiet Fit for 55. Dodał także, że jeśli chcemy mówić o realnej poprawie światowej sytuacji klimatycznej, to do Europy muszą dołączyć inne regiony świata – w przeciwnym razie osiągnięcie tego będzie niezwykle trudne. Udział sektora chemicznego w ekologicznych przemianach, z uwagi na jego strategiczną rolę w gospodarce, jest kluczowy. Ważne jest zatem wyłapanie szans i strumieni rozwojowych, zaś, aby móc umacniać konkurencyjność branży, potrzebne będzie jej odpowiednie wsparcie.