Udział Polski w przełomowym sukcesie badań nad syntezą jądrową

Badania nad energetyką termojądrową prowadzone są w Europie w ramach programu badawczo-szkoleniowego Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej EUARTOM przez konsorcjum EUROfusion, złożone z 30 organizacji badawczych z 25 krajów Unii Europejskiej oraz Wielkiej Brytanii, Szwajcarii i Ukrainy. Polskę w konsorcjum reprezentuje Instytut Fizyki Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy, który został upoważniony przez Ministra Edukacji i Nauki do reprezentowania polskiego środowiska naukowo-badawczego w tym projekcie i koordynowania całości badań fuzyjnych w Polsce. W tym celu powołane zostało Centrum naukowo-przemysłowe Nowe Technologie Energetyczne, skupiające potencjał badawczy wielu instytucji krajowych - informuje Polski Atom.

Największym, działającym na świecie urządzeniem, w którym może być przeprowadzona kontrolowana reakcja syntezy jądrowej, zdolnym do pracy z mieszaniną paliwa deuteru i trytu (D-T), jest tokamak JET znajdujący się w Culham w Wielkiej Brytanii.

Podczas ostatniej kampanii eksperymentalnej (DTE2) na tym urządzeniu ustanowiony został nowy rekord energii uzyskanej z syntezy jądrowej. W grudniu 2021 r. udało się uzyskać 59 megadżuli energii w stanie stacjonarnym trwającym 5 sekund, co jest wynikiem niemal trzykrotnie wyższym od dotychczasowego rekordu z 1997 r. 

W samym centrum plazmy uzyskano temperaturę 150 mln st. C, czyli dziesięciokrotnie wyższą, niż temperatura panująca w jądrze Słońca. Uzyskane wyniki w JET są bardzo obiecujące w perspektywie dalszych badań nad fuzją jądrową w tokamaku nowej generacji ITER, a następnie już w prototypowej elektrowni termojądrowej DEMO.

- Osiągnięcie, o którym mowa, jest zwieńczeniem wieloletnich badań ekspertów z Europy, w tym z Polski. Naukowcy z Instytutu Fizyki Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy intensywnie uczestniczą w tych pracach od 2005 r. Pracowali nad przygotowaniem i optymalizacją scenariuszy operacyjnych oraz scenariuszy tzw. grzania plazmy na rzecz kampanii DT oraz na potrzeby ITER-a, eksperymentalnego reaktora budowanego na południu Francji - informuje Polski Atom.