Specustawa suszowa, czyli jak pod płaszczykiem walki z suszą dogodzić inwestorom

Jest wiele sposobów reagowania na suszę, ale najważniejsze z nich to budowanie naturalnej retencji, gromadzenie wody tam gdzie spadnie, na co od wielu lat zwracają uwagę środowiska naukowe i organizacje przyrodnicze. Niestety wśród działań które mają być objęte specustawą suszową nie znajdziemy renaturyzacji rzek, przywracania terenów zalewowych, spowolnienia spływu wody i zwiększenia retencji przez odtwarzania mokradeł i meandrów rzek. Na ten temat w ustawie nie ma ani jednego słowa! Co więcej, projekt zakłada prymat specustawy nad ustawą o ochronie przyrody, co może znacząco ułatwić szkodliwe ingerencje na obszarach objętych ochroną. To bardzo niebezpieczna sytuacja. Brak jest też niezbędnej analizy do podjęcia każdej decyzji w zakresie zarządzania wodami, jak rozwiązania specustawy wpłyną na realizację celów środowiskowych dla wód, które zawarte są w Ramowej Dyrektywie Wodnej. Dyrektywy, która zakłada osiągnięcie dobrego stanu wód najpóźniej do 2027 r. i którą wszystkie kraje członkowskie UE, więc również Polska, zobowiązane są wdrażać.

Brak możliwości wpływu społeczeństwa na kolejne projekty inwestycyjne

W ustawie skrócono wszelkie możliwe terminy powodując, że jakiekolwiek opiniowanie projektów i inwestycji przez inne urzędy traci całkowicie swój sens. Wiele z inwestycji będzie dotyczyć dużych i skomplikowanych obiektów, z obszerną dokumentacją, wymagających pogłębionej analizy merytorycznej. Organy opiniujące nie będą w stanie w ciągu 7 dni dokładnie przeanalizować wszystkich aspektów inwestycji i stworzyć poprawnej opinii. Tak radykalne ograniczenie terminu odbije się na jakości wydawanych opinii, a w konsekwencji na jakości pozwoleń dotyczących inwestycji w zakresie przeciwdziałania skutkom suszy. Może to doprowadzić do wielu problemów na etapie realizacji inwestycji. Zwłaszcza analiza środowiskowa skomplikowanych obiektów, jak np. zbiorniki i stopnie wodne na rzekach, nie jest możliwa do wykonania w ciągu 7 dni!

Istotne naruszenia

Rozwiązania zawarte w specustawie mogą naruszać art. 78 Konstytucji RP i pozbawiać strony oraz uczestników na prawach strony prawa do zaskarżania decyzji administracyjnych. Co więcej nie ma możliwości zastosowania środka tymczasowego w postaci wstrzymania wykonania decyzji przez sąd. Wstrzymanie wykonania kwestionowanej decyzji czy działania jest uznawane przez orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE za podstawę dostępu do wymiaru sprawiedliwości w sprawach ochrony środowiska. Tak więc prawo do wstrzymania wykonania decyzji jest nierozerwalnie związane ze skutecznym dostępem do sądu oraz gwarantuje skuteczną tymczasową ochronę prawną. Możliwość ta musi być dostępna przed „pierwszym wbiciem łopaty”, aby zapobiec szkodzie w środowisku, która mogłaby powstać w wyniku realizacji przedsięwzięcia.